به گزارش “راهبرد انرژی“، درست در پی حمله “فوق تروریستی” هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، که توافقات ابراهیم را فلج کرد، یک قرارداد پیشگام انرژی میان آذربایجان، یک کشور غیرمذهبی مسلمان شیعه، با اسرائیل محقق شد. شرکت دولتی سوکار SOCAR آذربایجان، قرار است اکتشاف محدوده ای از شمال میدان عظیم لِویاتان Leviathan در مدیترانه را انجام دهد.
چندین بازیگر کلیدی، شامل Ratio Energies و New Med از اسرائیل، ENI ایتالیا، BP و سوکار آذربایجان مجوزهایی را برای اکتشاف و توسعه ذخایر تازه گاز طبیعی در شرق مدیترانه دریافت کرده اند و بر آبهای نزدیک به میدان گازی لویاتان متمرکز هستند که یکی از بزرگترین میدان های دریایی گاز جهان به شمار می رود. بر خلاف نگرانی ها از انزوای اسرائیل و تضعیف نقش این کشور در انرژی شرق مدیترانه، جنگ اخیر توسعه این میدان را سرعت می دهد.
به رغم اکثریت شیعه آذربایجان و روابط نزدیک با آنکارا، باکو و تل آویو از زمان سقوط شوروی، رابطه نزدیکی داشته اند. آذربایجان که سرشتی غیرمذهبی داشته و سکونتگاه یک جامعه کهن یهودی است، در سال 2022 سفارتش را در تل آویو راه اندازی و پیوندهای دیپلماتیکش با اسرائیل را تقویت کرد. این حرکت نشان از پیوندهای عمیق شونده میان دو کشور دارد که منافع راهبردی در حوزه های انرژی، تجارت و سرمایه گذاری پشتوانه آن است و موجب کمرنگ شدن تفاوت های مذهبی میان دو طرف می شود.
آذربایجان و اسرائیل که هر دو با ایران سرشاخ هستند، زمینه مشترکی برای هماوردی با جمهوری اسلامی یافته اند. دشمنی آذربایجان در قبال ایران، ریشه در مخالفت تهران با ماهیت غیرمذهبی آذربایجان، مخالفت با هویت ترکی آن و محدویت اقلیت آذری ایران و حمایت از ارمنستان در منازعه بر سر قره باغ است که از سال 1988 آغاز شد.
در حال حاضر آذربایجان حدود 40 درصد نفت مورد نیاز اسرائیل را تامین می کند که یک خط تنفسی کارساز برای تامین سوخت خودروها و هواپیماهای اسرائیلی است. قابل توجه اینکه یک نفتکش آذری که در ابتدا به مقصد بندر اشکلون حرکت می کرد، به دلیل حملات راکتی حماس به سمت بندر ایلات تغییر مسیر داد. تداوم ارسال محموله های انرژی تاکیدی بر اهمیت راهبردی این شراکت است.
این رابطه نمادین، از همکاری در زمینه انرژی فراتر می رود و بخش های نظامی و صنعتی را نیز در بر می گیرد. اسرائیل تامین کننده اصلی سلاح برای آذربایجان است و در کارزار نظامی باکو در قره باغ مشارکت دارد. اسرائیل تا سال 2019، 70 درصد تسلیحات مورد نیاز آذربایجان را تامین می کرد تا اینکه ترکیه به تامین کننده اصلی سلاح آذربایجان تبدیل شد. سلاح هایی که شامل سامانه های فناوری پیشرفته همچون موشک دفاعی باراک 8 تا پهپادهایی همچون هرمس و اوربیتر، همچنین موشک های بالستیک و مهمات پرسه زن می شود و توانمندی های نظامی آذربایجان را تقویت کرده است. آذربایجان حتی ممکن است پنهانی به عنوان پایگاهی برای عملیات اطلاعاتی اسرائیل علیه ایران مورد استفاده قرار گیرد.
این همکاری های دوجانبه، بیشتر هم گسترش می یابند. اخیرا سازمان فضایی آذربایجان Azercosmos، خریدهایی را از صنایع هوافضای اسرائیل انجام داده است. بیش از 100 شرکت اسرائیلی در آذربایجان عملیات تثبیت شده دارند و تخصص های خود در زمینه هایی همچون کشاورزی، آموزش و داروسازی را به کار می گیرند. همچنین طرح هایی برای صادرات گندم آذربایجان به اسرائیل تا سال 2025 و مبادله سالیانه دانشجو، تاکیدی است بر سرشت چندوجهی این شراکت راهبردی.
ترجمه: اداره کل رسانم های خارجی
